İngiltere’de moda perakendecileri, uzun süredir bekledikleri işletme vergisi reformunun belirsizliğiyle karşı karşıya. Bütçe açıklamalarına yaklaşılırken, sektör büyük umutlar beslese de hükümetin atacağı adımların sınırlı ve geçici olabileceğine dair işaretler güçleniyor. Bu belirsizlik, kira, işçilik ve lojistik maliyetleriyle zaten baskı altında olan perakendeciler için kritik bir risk oluşturuyor ve yılın en kârlı döneminde stratejik planlama gerektiriyor.
Peki, moda perakendecileri bu ortamda nasıl ayakta kalmayı planlıyor ve reform beklentileri gerçekçi mi?
1. İşletme Vergisi Reformu Umudu ve Gerçekçilik Arasında
İngiltere’de moda perakendecileri, 2025 Sonbahar Bütçesi’ne yaklaşırken uzun süredir talep ettikleri işletme vergisi (business rates) reformunun kapsamlı bir şekilde hayata geçip geçmeyeceğini merak ediyor. Sektör, temel beklentisini “kalıcı ve geniş kapsamlı değişiklikler” yönünde kurarken, haberlerde öne çıkan iyimserliğin sınırlı olduğu yönünde.
RSM UK’den Jacqui Baker’in ifadesiyle: “kalıcı olarak daha düşük bir çarpan (multiplier) gibi köklü bir reform değil, hükümetin kenardan oynamaları tercih edebileceği” öngörülüyor.
Bu da perakendeciler için kısa vadeli “geçici indirimler” ya da “seçici destek” anlamına geliyor; ancak bunun, sistemin yapısal sorunlarını çözmede yetersiz olduğu vurgulanıyor.
2. Yüksek Mağaza Maliyetleri ve Marjin Baskısı
Fiziksel mağazalara sahip büyük moda perakendecileri, işletme vergileri nedeniyle kar marjlarının ciddi şekilde erozyona uğradığını belirtiyor. Özellikle büyük metrekareli mağazalar ya da zincir işletmeler, kira, işçilik ve lojistik maliyetler ile birlikte bu vergi yükünü “mezuniyet yapısal bir baskı” olarak tanımlıyor.
Sainsbury’s CEO’su da benzer eleştirilerde bulunarak, mevcut sistemin “değişen perakende gerçekleriyle uyumlu olmadığını” ve işletme vergilerinin iş yerlerinin kapanmasına yol açabileceğini belirtiyor.
3. İşgücü Maliyeti Riskleri: Asgari Ücret ve Vergi Yükü
Moda perakendecileri yalnızca kira ve işletme vergisiyle değil; işgücü maliyetleriyle de önemli bir baskı altında. Ulusal asgari ücret (NMW) artışı, perakende sektöründe geniş istihdam yaratımı yapılan mağazalarda ciddi bir maliyet kalemi. RSM UK yetkilileri, eğer asgari ücrette ek artışlar ya da yaş gruplarına göre ücret yapılandırmasında değişiklik olursa, bunun enflasyonu da tetikleyebileceği uyarısını yapıyor.
Ayrıca, İngiltere Perakende Konsorsiyumu (BRC) vergi yükündeki artışların perakendecilerin “yatırım, işe alım ve büyüme” kararlarını olumsuz etkileyebileceğini söylüyor.
4. “Altın Çeyrek” ve Tüketici Güveni Üzerinde Gölgeler
Moda perakendecileri için yılın son çeyreği (“Golden Quarter”), satışların yoğunlaştığı ve en kârlı dönemlerden biri. Ancak bütçe öncesi belirsizlikler, tüketici harcamalarını olumsuz etkileyebilir: bazı müşteriler, mali baskılar ya da geleceğe dair vergi beklentileri nedeniyle harcamayı erteleyebilir.
Bu durum, özellikle orta pazar segmentinde faaliyet gösteren perakendeciler için risk teşkil ediyor, çünkü lüks segmentdeki mağazalar daha iyi performans gösterirken orta segment mağazalar daha kırılgan kalıyor.
5. Turizm Alışverişi ve KDV Sorunu
Uluslararası turistlerden moda perakendeciler önemli gelir elde ediyor; ancak İngiltere’de şu anda KDV Geri İade (VAT Retail Export Scheme) sistemi aktif değil. Baker’a göre, bu durum İngiltere’yi Fransa, İtalya ya da İspanya gibi ülkelerle rekabet açısından dezavantajlı konumda bırakıyor.
Moda markaları, KDV geri iade sisteminin yeniden canlandırılmasını talep ediyor, böylece turist harcamalarını artırarak hem perakende satışlarını hem de genel ekonomik hareketliliği destekleyebilirler.
Haberde dikkat çeken bir diğer risk de küçük paketlerde uygulanan düşük değerli gümrük muafiyetiyle ilgili spekülasyonlar. Hükümet, değerleri 135 £ altındaki küçük gönderiler için uygulanan duty (gümrük) muafiyetini kaldırma olasılığını değerlendiriyor.
Bu değişiklik, ucuz ithal moda ürünlerinin akışını sınırlayabilir ve yerli perakendecilerin rekabet gücünü artırabilir. Ancak, Baker uyarıyor ki “sınırda çok fazla sürtünme olursa” (örneğin gümrük kontrolleri, gecikmeler) e-ticaret siparişleri özellikle yoğun dönemde olumsuz etkilenebilir.
7. Büyüme ve Yatırım İçin Belirsizlik Yaratılıyor
Moda perakendecileri, bütçeden somut ve yapısal reformlar beklerken, haberler “geçici desteklerden” ibaret tedbirlerin öne çıkacağı yönünde. Bu da yatırım planlarını, mağaza açılış stratejilerini ve istihdam kararlarını doğrudan etkileyebilir.
Büyük zincirler ve “anchor tenant” mağazalar (yüksek kira-değerine sahip mağazalar), yeni vergi yüküyle kapanma riskiyle karşı karşıya.
Öte yandan, hükümet küçük mağazalara kalıcı indirimler sunmayı hedefliyor olabilir, ancak bu adımın dengeleme maliyeti büyük mağazalara yansıtılacak.
Bu dengeleme yaklaşımı, “sistemin adil hale getirilmesi” amacı güdülse de, perakendeciler için riskli: çünkü yük büyük oyunculara kaydırılıyor ve bu da merkezi caddelerde, alışveriş merkezlerinde mağaza kapanmalarını tetikleyebilir.
Moda perakendecileri açısından, işyeri vergisi reformu hâlâ sektörün kaderi üzerinde belirleyici bir faktör. Ancak mevcut haberler, perakendecilerin tam bir kazanım beklemesinin zor olduğunu gösteriyor. Reformun daha ziyade sınırlı, kısa vadeli ve seçici tedbirlerle sınırlı kalabileceği yönünde güçlü bir beklenti mevcut.
Bu durumda perakendecilerin stratejisi şu şekilde olmalı:
Hükümete baskı yapmaya devam etmek: Özellikle SGA (BRC gibi sektör konsorsiyumları) aracılığıyla, “kalıcı vergi reformu” taleplerini güçlü şekilde dile getirmek.
Alternatif gelir kaynaklarına yönelmek: Turist KDV’si, online kanallar, deneyim tabanlı mağazacılık gibi alanlarda çeşitlenmek.
Maliyet yönetimini sıkı tutmak: İşçilik, lojistik ve enerji maliyetlerini optimize ederek marj baskısını hafifletmek.
Risk senaryoları hazırlamak: Gümrük muafiyetinin kaldırılması veya büyük mağazalara ek vergi yükü gibi senaryolara karşı finansal planlama yapmak.
Yorumlar